In onze bibliotheek - An American in Paris

Door Leo Descheemaecker

Inleiding

In de jaren 1920 oefende de Franse hoofdstad op vele Amerikaanse schrijvers, kunstenaars en musici een grote aantrekkingskracht uit. Op muzikaal gebied inspireerde Parijs Cole Porter tot diverse liederen en vond George Gershwin er de inspiratie voor zijn ambitieuze orkestwerk “An American in Paris”. Het is een symfonisch gedicht, qua vorm een rapsodie, waarin Gershwin beelden en geluiden van Parijs oproept zoals hij ze zelf bij diverse bezoeken heeft ondergaan.
Het werk werd op 13 december 1928 voor het eerst uitgevoerd in Carnegie Hall in New York en groeide uit tot een echte klassieker.

Bijzonder nu aan An American in Paris is dat de zeer gekende en populaire film er pas kwam in 1951, waarbij producent Arthur Freed zijn inspiratie voor de film vond toen hij een voorstelling van Gershwins werk bijwoonde en er direct een musical zag in opleven.

Freed had in 1948 met de balletfilm The Red Shoes een onverwacht succes geboekt. Het was voor hem reden genoeg zich te buigen over een musical met een lange balletfinale. Eens de inspiratie bij An American in Paris opgedaan, begon hij onderhandelingen, zowel met MGM (Metro Goldwyn Mayer) voor de filmproductie als met Ira (broer van) Gershwin en bestuursleden van de Gerhswinerfenis voor de aankoop van de filmrechten op de compositie.

Na lang onderhandelen kwam MGM over de brug en kreeg Ira Gershwin een aanzienlijke som voor zijn diensten als consultant alsook de opdracht om nieuwe teksten voor de film te schrijven. Vincente Minelli, met Gene Kelly als assistent, nam de regie voor zijn rekening en Gene Kelly en Leslie Caron namen de hoofdrollen voor hun rekening. De film kreeg zes oscars en werd in 1993 vanwege het cultureel, esthetisch en historisch belang opgenomen voor conservatie in het National Film Registry van het Amerikaanse Library of Congress.

Inhoud van de film

De voormalige soldaat Jerry Mulligan, een veteraan uit de Tweede Wereldoorlog probeert een carrière als kunstschilder op te bouwen in Parijs. Hij is regelmatig te vinden bij zijn vrienden, concertpianist Adam, die ook bezig is met zijn carrière en de Franse zanger Henri Baurel. De drie hebben veel talent maar weinig geld en Jerry wordt financieel ondersteund door Milo Roberts, een eenzame dame uit de betere kringen. Milo geeft meer om Jerry dan om zijn kunst, maar Jerry is alleen geïnteresseerd in haar geld, zeker als hij verliefd raakt op de jonge Française Lise Bouvier. Hoewel Lise een relatie heeft met Henri Baurel wordt ze ook verliefd op Jerry. Maar ze voelt zich hierover schuldig omdat Henri haar door de oorlog heeft geholpen. Ze vertelt Jerry dan ook aanvankelijk niets over haar relatie met Henri. Totdat de laatste besluit met Lise te trouwen en Jerry hoort dat het meisje alleen van hem houdt. Wanhopig nodigt Jerry Milo uit voor het gemaskerd bal waar ook Henri en Lise zullen komen. Op het bal hoort Milo van Adam dat Jerry niets om haar geeft terwijl Henri ziet dat Jerry en Lise elkaar vaarwel kussen. Als Henri zijn aanstaande bruid meevoert in de auto, dagdroomt Jerry over een dans door Parijs op de muziek van George Gershwin. Maar een autotoeter doet hem ontwaken, het is Henri die Lise terugbrengt. Even later omhelzen Jerry en Lise elkaar.

George Gershwin

George Gershwin, uit Russisch-Joodse ouders geboren als Jacob Gershowitz (Brooklyn, New York City, 26 september 1898 – Hollywood, 11 juli 1937) was een Amerikaans componist. Gershwin werd vooral bekend door zijn werk op de grens van het bestaande klassieke genre en de jazz muziek. Hij begon zijn loopbaan in 1916 in de Tin Pan Alley, waarbij een liedjescomponist zijn muziek speelt in een winkel waar men bladmuziek verkocht, met het doel de verkoop te stimuleren. Bij veel van zijn liedjes schreef broer Ira de teksten.

Zijn landelijke bekendheid in Amerika leidde hem naar theaterproducenten. Hij begon voor Broadway succesvolle musicals te schrijven: bijdragen aan een aantal van de Ziegfield Follies, muziek voor musicals als Lady, Be Good!, Oh, Kay!, Funny Face (later verfilmd met in de hoofdrollen Fred Astaire en Audrey Hepburn), Show Girl, Strike up the Band, Crazy for You en Of Thee I Sing.

Zijn 'Songbooks' zijn door diverse zangers en zangeressen op plaat en op cd gezet. Een van de bekendste verzamelingen is ingezongen door Ella Fitzgerald. Hij wilde echter als een serieuze 'klassieke' componist gezien worden. Zijn eerste en belangrijkste poging daartoe was Rhapsody in Blue, in 1924, die te beschouwen is als een poging om klassieke muziek en jazz tot elkaar te brengen. Verdere pogingen om in de klassieke muziek serieus genomen te worden waren zijn Concerto in F (een pianoconcert) en An American in Paris. Ook deze muziek werd al snel in (musical)films gebruikt en ook nu vond Gershwin niet de erkenning die hij zocht.

Gershwin zette zich daarna aan het componeren van zijn meesterwerk: de opera Porgy and Bess, die in 1935 voltooid werd en waarin alle gezongen rollen door zwarte zangers en -zangeressen vertolkt werden. Slechts een paar zeer kleine 'sprekende' rollen werden door blanken vertolkt. Tijdens zijn leven was deze opera verre van succesvol. Hij was hierdoor diep teleurgesteld. Tegenwoordig wordt de opera wel gewaardeerd maar toch niet vaak opgevoerd, omdat het moeilijk blijkt te zijn om een geschikte bezetting te vinden. Inmiddels hadden de verschijnselen van een hersentumor zich bij hem voorgedaan en hij overleed spoedig daarna op 38-jarige leeftijd. Hij stierf als een rijk man, maar had bij zijn leven niet de erkenning gekregen die hij zo graag had gewild. Na zijn dood heeft zijn werk meer waardering gekregen (ook onder de liefhebbers van klassieke muziek) en worden met name ook de klassieke werken regelmatig in de concertzaal uitgevoerd.